Зейнеткер мен 3-топ мүгедегі: әлеуметтік аударымдар қажет пе?

Егер қызметкер зейнеткерлікке шықса, бірақ ол еңбек сіңірген жылдары үшін зейнеткер болса және 3-топ мүгедектігі болса, онда әлеуметтік аударымдар (СО) төлене ме? Бұл сұраққа жауап берер алдында әлеуметтік кодекске назар аударайық.

Әлеуметтік кодекстің 243-бабына сәйкес, әлеуметтік аударымдар келесі санаттарға тиесілі:

• қызметкерлер мен ақылы жұмысы бар адамдар;
• жеке кәсіпкерлер (ЖК), оның ішіне шаруа немесе фермер қожалықтарының басшылары мен мүшелері, 18 жастан асқандар;
• жеке тәжірибемен айналысатын тұлғалар;
• салық агенттерімен азаматтық-құқықтық шарттар бойынша табыс алатын жеке тұлғалар;
• жеке көмекшілер;
• арнайы мобильдік қосымшаны қолданатын арнайы салық режиміндегі жеке кәсіпкерлер.

Бұл баптың күші тек Қазақстан азаматтарына ғана емес, сондай-ақ қандастарға, Қазақстанда тұрақты тұратын шетелдіктерге және азаматтығы жоқ тұлғаларға да таралады, егер олар Қазақстан аумағында табыс әкелетін қызметпен айналысса.

Қызметкерлер үшін әлеуметтік аударымдардың есептеу объектісі – жұмыс берушінің еңбекақы түрінде төлейтін табыстары болып табылады. Алайда, әлеуметтік аударымдар төленбейтін табыстар бұл тізімге кірмейді.

207-бапқа сәйкес, жасы бойынша зейнеткерлікке шыққан тұлғалар міндетті әлеуметтік сақтандыруға жатпайды. Алайда, еңбек сіңірген жылдары үшін зейнетке шыққан қызметкерлер әлеуметтік аударымдарға жатады, яғни олар үшін СО төленеді.

Мүгедектікке қатысты айтқанда, әлеуметтік аударымдар бойынша мүгедектерге ешқандай жеңілдіктер қарастырылмаған. Сондықтан мүгедектер үшін әлеуметтік аударымдар 5% мөлшерлемемен есептеледі, жалпы тәртіп бойынша.

Осылайша, тек жасы бойынша зейнеткерлер әлеуметтік аударымдардан босатылады, ал еңбек сіңірген жылдары үшін зейнеткер әрі мүгедектігі бар қызметкерлер үшін СО әдеттегі тәртіпте есептеліп, төленеді.