Автопрокат для всех: кто, как и сколько платит?

ЖШС-нің балансында әрдайым өз автокөлігі бола бермейді, бұл экономикалық тұрғыдан тиімсіз болуы мүмкін. Көптеген ұйымдар автокөлікті жалға алуды таңдайды. Сұрақ туындайды: жеке тұлғадан автокөлікті ГПХ шарты бойынша жалға алуға бола ма, әлде жалға беруші міндетті түрде Жеке кәсіпкер (ЖК) болуы керек пе? Келіңіздер, бұл мәселені талдап көрейік.

Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексіне (ҚР АК) сәйкес, жеке тұлғалар өз автокөліктерін белгілі бір ақыға жалға беруге құқылы. ҚР АК 540-бабының 1-тармағында көрсетілгендей, жалға беруші, соның ішінде жеке тұлға, мүлкін уақытша иеленуге немесе пайдалануға ақыға беруге міндетті. Сонымен қатар, ҚР АК 541-бабының 1-тармағына сәйкес, көлік құралдарын да жалға беруге болады.

Автокөлікті жалға алу кезінде рәсімделетін алғашқы құжаттар тізімі:

• жол парағы (ЖЖМ шығынын есептен шығаруға негіз болады);
• ЖЖМ есептен шығару актісі;
• сатып алынған ЖЖМ бойынша аванстық есеп.

Жалға беруші ретінде жеке тұлға да, ЖК де болуы мүмкін. Егер жалға беруші жеке тұлға болып, ГПХ шарты жасалса, онда жалға алушы салық агентінің функцияларын өзіне алады. Бұл жағдайда жалға берушінің табысынан ЖТС, МЗЖ, МЗЖР (белгілі жағдайларда) және МӘМС жарналарын есептеп, ұстап, бюджетке аударуға міндетті. Ал егер жалға беруші ЖК болса, онда ЖТС пен қорларға төлемдерді есептеу және төлеу міндеті ЖК-ға жүктеледі.

ҚР Салық кодексінің 356-бабының 3-тармағына сәйкес, төлем көзінен салық салынатын жеке тұлғаның (қызметкерден басқа) табысы мынадай тәртіппен анықталады:

• ағымдағы салық кезеңінде төлем көзінен салық салынатын табыс сомасы,
• минус ҚР СК 341-бабының 1-тармағына сәйкес табыс түзету сомасы,
• минус әлеуметтік қорғау туралы заңнамада белгіленген мөлшерде міндетті зейнетақы жарналары түріндегі шегерім,
• минус ҚР СК 345-бабына сәйкес міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жарналары бойынша шегерім,
• минус ҚР СК 346-бабына сәйкес стандартты шегерімдер.

Шыққан сомаға ҚР СК 320-бабының 1-тармағына сәйкес 10% мөлшерлеме бойынша ЖТС салынады.

ЖК ретінде тіркелуге қатысты: ҚР Кәсіпкерлік кодексінің 35-бабы 3-тармағының 1) тармақшасына сәйкес, тұрақты негізде жалдамалы еңбекті пайдаланбайтын жеке тұлға ЖК ретінде тіркелмеуге құқылы.

Демек, ЖШС ҚР АК-не сәйкес жеке тұлғамен (ЖК емес) автокөлік жалдау туралы ГПХ шартын жасай алады.

Автокөліктің жалға берілу шарттары қандай екендігі маңызды:

• экипажбен (авто + жеке тұлғаның жүргізуші ретіндегі қызметтері) немесе
• экипажсыз (тек автоның өзі).

Егер жеке тұлға (ЖК емес) ЖШС-ге автокөлікті экипажбен ГПХ шарты бойынша жалға берсе, ЖШС мынадай ұсталымдарды жүргізуі тиіс:

• ЖТС 10% (шегерім: МӘМС, МЗЖ);
• МӘМС 2%;
• МЗЖ 10%;
• МЗЖР 2,5% (2025 ж.).

Егер жеке тұлға (ЖК емес) ЖШС-ге автокөлікті экипажсыз ГПХ шарты бойынша жалға берсе, ЖШС мынадай ұсталымдарды жүргізеді:

• ЖТС 10% (шегерім: МӘМС);
• МӘМС 2% (2025 ж.). Бұл жағдайда МЗЖ мен МЗЖР ұсталымдары жүргізілмейді.

Тек автокөлік жалға берілген жағдайда МЗЖ ұсталмайтынының негізі – ҚР Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінің 12.11.2018 ж. №520938 блог-сұрағына берген жауабы. Онда ГПХ шарттары бойынша табыс алатын азаматтардың МЗЖ объектісі болып тек жұмыс орындау немесе қызмет көрсету табыстары саналатыны айтылған. Егер ешқандай жұмыс немесе қызмет көрсетілмей, тек мүлік (авто) жалға берілсе, МЗЖ есептеу және аудару талап етілмейді.

Нашли ошибку?