Депозит сыйақысын оңайлатылған декларацияда көрсету тәртібі

Қазақстанда депозиттерді тек жеке тұлғалар ғана емес, сондай-ақ ұйымдар да аша алады. Мысалы, жеңілдетілген режимдегі жауапкершілігі шектеулі серіктестік (ЖШС) бос қаражатын депозитке орналастыра алады. Заңды тұлғаларға депозит бойынша сыйақы есептеледі, бірақ оны қалай көрсету керектігі туралы сұрақ туындайды. Сыйақыны 910.00 нысанындағы жалпы табысқа енгізу керек пе, әлде қосымша 100.00 нысанын тапсыру қажет пе? Оны қарастырайық.

Депозит бойынша пайыздарды жеңілдетілген режимдегі ЖШС-нің жылдық табысына енгізу керек пе? Бұл сұрақты Қазақстан Республикасының Салық кодексіне сілтеме жасап жауап беруге болады.

Салық кодексінің 226-бабына сәйкес, салық төлеушінің бар табыс түрлері (ҚҚС және акциз сомаларын қоспағанда) жиынтық жылдық табысқа кіреді. Олардың ішінде:

• өткізу табысы;
• депозит бойынша сыйақы.

Сонымен қатар, арнайы режимдердің (оның ішінде жеңілдетілген режимнің) табыстарына қатысты нормаларды да ескеру қажет. Салық кодексінің 681-бабының 3-тармағына сәйкес, жеңілдетілген режимді қолданған кездегі табыс мөлшері заңды тұлға тарапынан жалпы тәртіпте анықталады.

Бұл Қазақстанда және одан тыс жерлерде алынған табыстарға қатысты:

• тауарларды өткізу, жұмыстарды орындау, қызметтерді көрсету;
• міндеттемелерді есептен шығарудан түскен табыс;
• бірлескен қызметті жүзеге асырудан табыс;
• борышкер мойындаған айыппұлдар;
• шығындарды жабу үшін мемлекеттік бюджеттен алынған сомалар;
• кәсіпкерлік мақсаттарға арналған өтеусіз алынған мүлік;
• жалға алушының шығындарын өтеу;
• жалға алынған мүлікті ұстау және жөндеу шығындары.

Салық кодексінің 681-бабының 4-тармағына сәйкес, 681-баптың 2-тармағында көрсетілмеген табыстарды алған кезде жеңілдетілген режимді қолданатын салық төлеушілер салықтарды есептеуді, төлеуді және салықтық есептілікті жалпы тәртіпте жүзеге асырады.

Осылайша, жеңілдетілген режимдегі ЖШС депозит бойынша сыйақы табыстары жалпы тәртіппен салық салынады. Бұл сыйақы сомаларына бухгалтерлік есеп жүргізу және 100.00 нысанын тапсыру қажет.

ЖШС депозит бойынша сыйақыны қалай есептейді? Депозит бойынша пайыздарды бухгалтерлік есепке алу үшін 1050 «Жинақ шоттардағы ақша қаражаты» шоты пайдаланылады. Депозит бойынша қозғалыстар осы шотта есептеледі, ал 1215 «Сатып алушылар мен тапсырыс берушілердің қысқа мерзімді дебиторлық берешегі» шотында есептелген сыйақылар есепке алынады.

Бухгалтерлік жазбалармен операцияларды көрсету:

• депозит ашу және ақша қаражатын депозитке аудару: Дт 1050 Кт 1030;
• депозиттік шоттан ағымдағы шотқа ақша аудару: Дт 1030 Кт 1050;
• депозит бойынша есептелген пайыздар ағымдағы шотқа түсті: Дт 1215 Кт 6110;
• есептелген сыйақы депозиттік шотта капитализацияланды: Дт 1050 Кт 6110;
• есептелген сыйақы банктегі ағымдағы шотқа аударылды: Дт 1030 Кт 1215;
• банктің төлем көзі бойынша ұсталған КТС: Дт 1410 Кт 1215.

ЖШС депозит бойынша сыйақыны 100.00 және 910.00 нысандарында қалай көрсету керек? Есепке алынған депозит бойынша сыйақы салықтық есептілікте көрсетілуі тиіс. Салық кодексінің 302-бабының 2-тармағына сәйкес, бюджетке төленетін КТС сомасы төлем көзі бойынша алынған табыстан ұсталған КТС сомасымен азайтылады, егер бұл салықты төлеу көзін растайтын құжаттар болса.

Депозит бойынша сыйақы ЖШС-нің жиынтық жылдық табысына салық кодексінің 225 және 226-баптарына сәйкес енгізілуі тиіс, бірақ оның бір бөлігі 910.00 нысанында, ал депозит сыйақысы түрінде – 100.00 нысанында көрсетіледі.

100.00 нысанын жасау ережелеріне сәйкес, алдымен сыйақыдан КТС сомасын есептеу, содан кейін оны шегерімдерге азайту қажет. Банк салық агенті ретінде клиенттерге сыйақы сомаларын КТС-ты ұстап алғаннан кейін аударады.

Мысалы, егер ЖШС банк шотына 100 000 теңге сыйақы алса, бұл банктің төлем көзі бойынша КТС-ты (15%) алдын ала ұстап қалғанын білдіреді.

Банктің есептеген сыйақы сомасын анықтау үшін қарапайым пропорцияны қолдануға болады:

• 100 000 * 15 / 85 = 17 647 теңге (төлем көзі бойынша ұсталған КТС);
• 100 000 + 17 647 = 117 647 теңге (банктің есептеген сыйақы сомасы, оны ЖШС 100.00 нысанында көрсетуі тиіс).

Осы сомаларды растау үшін банкпен жылдың соңында анықтама алу қажет. Анықтама негізінде 100.00 нысанымен есептелген КТС сомасын банк ұстап қалған КТС сомасына азайтуға болады. Бұл 100.00 нысанында «Сыйақы түріндегі табыстан төлем көзі бойынша ұсталған КТС, салықтық кезеңде ұсталған» жолында көрсетіледі.

910.00 нысанында жеңілдетілген режимдегі ЖШС депозит бойынша сыйақы сомаларын көрсетпейді.

Нашли ошибку?