Салықтық тәуекелдер: Жеткізушінің ҚКЭД-нен ауытқуы сатып алушыға қалай әсер етеді?

Кейде компаниялар өздерінің ОКЭД тізімінде көрсетілмеген қызмет түрлері бойынша жұмыс істейді. Мұндай жағдайларда сатып алушының салықтық тәуекелдері туындауы мүмкін. Сатып алушының салық органымен қандай да бір проблемалары болуы ықтимал ба? Және мұндай қызметтердің құны шегерімдерден алынып тасталмай ма?

Қазақстан Республикасының Салық кодексіне назар аударайық. ҚР СК 242-бабының 1, 3, 3-1-тармақтарына сәйкес, табыс алуға бағытталған қызметті жүзеге асыруға байланысты салық төлеушінің шығыстары, ҚР СК-де көзделген шегерімге жатпайтын шығыстардан басқа, салық салынатын табысты айқындау кезінде шегерімге жатады.

Шегерімдер салық төлеушінің табыс алуға бағытталған қызметіне байланысты шығыстарды растайтын құжаттары болған жағдайда нақты жасалған шығындар бойынша жүргізіледі.

Болашақ кезеңдердің шығыстары, ХҚЕС және ҚР бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілік туралы заңнама талаптарына сәйкес айқындалатын, олар қатысты болатын салықтық кезеңде шегерімге жатады.

ҚР СК 412-бабы 1-тармағының 8) тармақшасында көрсетілген тұлғалардан тауарларды, жұмыстарды, қызметтерді сатып алуға байланысты шығыстар бойынша, азаматтық-құқықтық мәміле құны 1 000 АЕК-тен асқан жағдайда, шегерімдер ҚР СК 242-бабының 3-тармағының талаптары сақталған жағдайда және ЭШФ немесе сатып алушының ЖСН/БСН-і көрсетілген деректерді тіркеу және (немесе) беру функциясы бар БКМ чегі болған кезде жүргізіледі. Алайда, мына жағдайларды ескеру қажет:

• ҚР СК 412-бабы 13-тармағының 4, 5, 6-тармақшаларында көзделген жағдайлар;
• бейрезиденттен жұмыстар мен қызметтерді сатып алу;
• ЕАЭО мүше мемлекеттерінің аумағынан әкелінген тауарлар;
• ЕАЭО мүше мемлекеттерінің аумағына әкелінген, ЕАЭО кеден заңнамасына және (немесе) ҚР кеден заңнамасына сәйкес декларациялануға жататын тауарлар.

ҚР СК 412-бабы 2-тармағының 1) тармақшасында көрсетілген жағдайларда, шегерімдер қағаз тасығыштағы шот-фактура болған кезде де жүргізіледі. Бұл ретте шот-фактураны жазып беру күні шығыстарды тану күніне әсер етпейді.

ҚР СК 242-бабының 4-тармағына сәйкес, шығыстарды тану, оның ішінде оларды тану күні ХҚЕС және (немесе) «Бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілік туралы» заң талаптарына сәйкес жүзеге асырылады.

Егер ХҚЕС және (немесе) ҚР бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілік туралы заңнамасы талаптарына сәйкес шығыстарды тану тәртібі ҚР СК-дегі шегерімдерді айқындау тәртібінен ерекшеленсе, аталған шығыстар салық салу мақсатында ҚР СК-де белгіленген тәртіппен ескеріледі.

ОКЭД туралы:

Қызмет түрлерінің классификаторы белгілі бір қызмет түрлерін рұқсат етпейді немесе тыйым салмайды, тек белгілі бір қызмет түріне қатысты статистикалық деректерді ғана көрсетеді.

Қазақстан Республикасының заңнамасы қате көрсетілген ОКЭД үшін санкцияларды көздемейді. Алайда, компания жүзеге асыруға құқылы барлық қызмет түрлері компанияның Жарғысында анықталуы және бекітілуі тиіс.

Әдетте, ЖШС немесе ЖК тіркелген кезде негізгі ОКЭД және қосымша ОКЭД беріледі:

• Негізгі қызмет түрі – бұл субъект жүзеге асыратын басқа қызмет түрлерінің кез келгенінің қосылған құнынан асып түсетін қосылған құнды иеленетін қызмет түрі.
• Қосымша қызмет түрі – бұл негізгі қызметтен бөлек, үшінші тұлғаларға өнімдер мен қызметтер өндіру мақсатында жүзеге асырылатын қызмет түрі.
• Көмекші қызмет түрі – бұл объектінің негізгі қызметін қолдау үшін жүзеге асырылатын, объектінің өзі тұтынуына арналған қысқа мерзімді сипаттағы тауарлар мен қызметтерді (тасымалдау, сақтау, сатып алу, өткізу дамуы, жинау, жөндеу және қызмет көрсету, күзет және т.б.) қамтамасыз ететін қызмет түрі.

ОКЭД кодтары бойынша салық органдары салықтық жүктеме коэффициентін есептейді. Бұдан басқа, ОКЭД түріне байланысты статистика органдарына қызмет түрінің ерекшелігін ескере отырып статистикалық нысандар тапсырылады.

Қорытынды: Егер жеткізушінің белгілі бір қызмет түріне қатысты қызмет көрсетуге ОКЭД-і болмаса және бұл қызмет бір реттік көрсетілсе, сонымен қатар жеткізуші компанияның жарғысына қайшы келмесе, ҚР СК 242-бабының талаптары сақталса, сатып алушыда мұндай қызметтерді шегерімге жатқызу бойынша тәуекелдер болмайды.