Запасаясь отпуском: как правильно рассчитать резерв для отдыха

Қазақстандағы салық төлеушілер, соның ішінде жеке кәсіпкерлер (ЖК) және жауапкершілігі шектеулі серіктестіктер (ЖШС), демалыс бойынша резервті құруды міндетті түрде жүргізуі керек. Бірақ демалыс резерві дегеніміз не, оның мақсаты қандай және оны қалай құруға болады? Төменде осы сұрақтарға жауап береміз.

Демалыс бойынша резерв – бұл компанияның қызметкерлеріне демалыс ақысын, пайдаланылмаған демалыс үшін өтемақыларды және басқа төлемдерді жүзеге асыру үшін жоспарлап отырған қаржының белгілі бір сомасы. Резерв ағымдағы кезеңде құрылып, болашақта пайдаланылуы тиіс, яғни қызметкерлердің демалысына ақы төлеу үшін қаражаттың әрқашан болуы қамтамасыз етіледі.

Компания есепті кезеңнің соңында жиналған пайдаланылмаған демалыстар үшін қызметкерлерге өтемақы төлеу мүмкіндігін қамтамасыз ету үшін, төленетін жиналмалы демалыстарға күтілетін шығындарды бағалап, есептеуі тиіс.

Қазақстан заңнамасында демалыс бойынша резервті есептеу үшін бірыңғай әдістеме жоқ. Сондықтан әрбір жұмыс беруші өзіне ыңғайлы есептеу әдісін таңдап, оны есеп саясатына енгізуі керек.

Демалыс бойынша резервті құрудың бірнеше тәсілі бар:

• кезең басында;
• кезең соңында;
• ай сайын.

Кезең қорытындысы бойынша резервтер қосымша есептеледі немесе егер резерв нақты қажеттіліктен артық болса, артық есептелген резерв сомалары есептен шығарылады.

Кезең басында демалыс резервін қалай құру керек? Кезең басында резервті тиімді құру үшін өткен кезеңнің деректерін талдау қажет:

1. Әр қызметкердің кезең басындағы пайдаланылмаған демалыс күндерінің санын анықтау;
2. Жаңа есепті кезеңде берілетін демалыс күндерінің санын анықтау;
3. Қазақстан Республикасының еңбек кодексінің 136-бабына сәйкес орташа жалақыны есептеу;
4. Ақылы демалыс күндерінің санын орташа жалақыға көбейту;
5. Алынған соманы 3430-шотта "Қысқа мерзімді сыйақылар бойынша бағаланатын міндеттемелер" ретінде көрсету.

Ай сайын демалыс резервін қалай құру керек? Ай сайынғы резервті құру үшін есеп саясатына ай сайын 3430-шотта "Қысқа мерзімді сыйақылар бойынша бағаланатын міндеттемелер" ретінде көрсетілетін еңбек ақы қорынан пайыз белгілеу қажет.

Содан кейін, ай сайын пайдаланылмаған демалыстар бойынша резерв есептелгенде, бұл шығын айларға біркелкі бөлінеді.

Жыл қорытындысы бойынша демалыс резервін қалай құру керек? Жыл қорытындысы бойынша резервті құру үшін:

1. Әр қызметкер бойынша 31 желтоқсанға пайдаланылмаған және пайдаланылған демалыс күндерінің санын есептеу;
2. Пайдаланылған демалыс күндері бойынша бұрын есептелген резервті түзету;
3. Ағымдағы жылдың күндері бойынша қызметкердің орташа жалақысы негізінде резерв есептеу;
4. Жыл соңында пайдаланылған демалыс күндері бойынша резерв мөлшерін азайту және ағымдағы жылдың пайдаланылмаған демалыс күндері бойынша резерв сомасын есептеу жөнінде жазба жасау.

Есепте көрсету Демалыс бойынша резерв құру – бұл еңбек көп қажет ететін процесс. Есепті әр қызметкер бойынша жүргізу керек, себебі бұл ең дәл соманы береді.

Егер құрылған резерв сомасы есепті кезеңнің соңында есептелген демалыс ақысының мөлшерінен асып кетсе, артық есептелген резерв "қызыл сторно" әдісімен түзетіледі. Егер есептелген резерв сомасы демалыс ақысы сомасын жабуға жеткіліксіз болса, айырмашылық кезең шығындарына жатқызылады.

Корпоративтік табыс салығы (КТС) бойынша шегерімдерге есепті кезең үшін нақты есептелген демалыс ақысы сомасы ғана жатады, ал құрылған резерв сомасы КТС декларациясында көрсетілмейді.

Есепте резерв құру операциясы келесідей көрсетіледі:

• Қызметкерге демалыс бойынша резерв құрылды: Дт 7-бөлім шоты "Шығыстар", Кт 3430 "Қысқа мерзімді сыйақылар бойынша бағаланатын міндеттемелер";
• Құрылған резерв есебінен демалыс есептелді: Дт 3430, Кт 3350 "Еңбекақы бойынша қысқа мерзімді кредиторлық берешек";
• Егер резерв жеткіліксіз болса: Дт 7-бөлім шоты "Шығыстар", Кт 3350.

Нашли ошибку?